جداسازی باکتری های تولید کننده بیوسورفکتانت از نفت و بررسی تاثیرات آنها بر روی تر شوندگی سنگ مخزن با استفاده دستگاه afm

باکتری های تولید کننده بیوسورفکتانت به دلیل استفاده زیاد در برداشت نفت، همیشه مورد توجه محققین مهندسی نفت بوده اند. مواد فعال سطحی تولید شده توسط این ریز موجودات، می تواند کشش بین سطحی آب و نفت به تله اقتاده در درون حفره های سنگ مخزن را کاهش داده که به افزایش بازیافت از مخازن می انجامد. بدین منظور، تعدادی نمونه از نفت و آب نمک مخازن مختلف ایران به منظور بررسی حضور باکتری های تولید کننده بیوسورفکتانت تهیه شد. در این نمونه های سرچاهی، تعداد ده نوع باکتری با توانائی های مورد نظر جدا سازی شده و توانائی امولسیون کنندگی و کاهش دادن کشش بین سطحی توسط آنها مورد بررسی قرار گرفت. این آزمایش ها در شرایط سخت محیطی از جمله شوری و دمای بالا و نیز در غیاب اکسیژن (تحت شرایط بی هوازی) مورد بررسی قرار گرفتند. تاثیر رشد و تولید متابولیت های مختلف توسط گونه باسیلوس ترمودنیتروفیکانس که پتانسیل بیشتری در تولید بیوسورفکتانت نشان می داد، بر روی خصوصیات ترشوندگی سطح کانی میکا و نمونه سنگ ماسه سنگی مورد بررسی قرار گرفت. اندازه گیری زاویه تماس روی صفحات میکا نشان دهنده افزایش نفت دوستی در اثر قرار گیری نمونه ها در سه محلول باکتریائی متفاوت شامل باکتری تولید کننده بیوسورفکتانت، محلول بیوسورفکتانت بدون باکتری و یک نمونه ضعیف شده از همان باکتری که توانائی تولید بیوسورفکتانت را ندارد بوده است. بررسی سطح نمونه های میکا با استفاده از دستگاه afm، نشان دهنده تغیییرات قابل ملاحظه ای بر روی سطح این کانی های قرارگرفته در محلول های باکتریائی بود. تغییر تر شوندگی از آب دوستی به سمت نفت دوستی بیشتر در نمونه سنگ ماسه ای که با محلول بیوسورفکتانت و محلول باکتری ضعیف شده آمیزش داده شده نیز مشاهده گردید. نتایج نشان دهنده تغییر ترشوندگی به سمت آب گریزی بیشتر در حضور محلول بیوسورفکتانت و رشد باکتری است که تغییرات در اثر رشد باکتری در غیاب بیوسورفکتانت خارج سلولیبیشتر میباشد. که این تفاوت به دلیل چسبیدن بیشتر باکتری ها به سطوح مورد بررسی است که با آزمایش های میکروسکوپنیروی اتمی مورد بررسی قرار گرفت. امکان تحریک باکتری های تولید کننده بیوسورفکتانت در درون محیط متخلخل، جهت ازدیاد برداشت از مخزن مورد بررسی قرار گرفت. تلاش در راستای فعال سازی باکتری های طبیعی موجود در مخزن با اضافه کردن مواد مغزی طی فرآیند تزریق آب به درون محیط متخلخل صورت پذیرفت. به نظر می رسد که این عمل باعث کاهش درصد نفت به تله افتاده در این مرحله و آسان سازی برداشت در مراحل ثالثیه می گردد. نمونه نفت مورد استفاده از یکی از مخازن ایران انتخاب شد که قبلا وجود باکتری های تولید کننده بیوسورفکتانت در درون آن به اثبات رسیده بود. آزمایش های بازیافت در درون ستون پرشده شنی و مغزه انجام پذیرفت تا توان افزایش بازیافت طی این روش مورد بررسی قرار گیرد. از یک محلول نمک های معدنی ساده و ملاس ایران در این مرحله به عنوان ماده مغذی استفاده گردید. نتایج آزمایش های بازیافت نشان می دهد که باکتری های مقیم مخازن که درون نمونه نفت استفاده شده موجود بود، پتانسیل بالائی در افزایش بازیافت نفت دارند.